Podstawowe tezy i konkluzje opinii prawnej Kancelarii GESSEL

Drogie Koleżanki i Drodzy Koledzy Instruktorzy,

Zarząd SITN PZN zamówił opinię prawną, aby być przygotowanym do rozmów z administracjami krajów alpejskich w sprawie świadczenia przez Was usług szkoleniowych poza granicami Polski. Opinia sporządzona przez renomowaną kancelarię GESSEL ma duży walor informacyjny, zatem umieszczamy na naszej stronie jej podstawowe tezy i konkluzje.

Każdemu członkowi SITN, który znajdzie się w sytuacji sporu z jakimikolwiek władzami krajów alpejskich służy prawo do uzyskania z Biura SITN kompletnej opinii w celu jej wykorzystania w swojej sprawie.

Jacek Żaba, Prezes SITN PZN

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

KLAUZULA DOZWOLONEGO UŻYTKU

Każdy z Was ma prawo wykorzystać opinię dla celów osobistych we własnej sprawie, jednakże udostępnianie jej innym podmiotom bez zgody Kancelarii jako autora opinii i SITN, który ją zamówił, jest zakazane przez prawo autorskie. Podkreślamy zatem, że nie może ona być bez pisemnej, indywidualnej zgody SITN PZN przedrukowana, opublikowana w mediach społecznościowych czy w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana mechanicznie, fotooptycznie, elektronicznie czy magnetycznie, ani odczytywana publicznie w celach związanych z szeroko rozumianą działalnością gospodarczą czy edukacyjną. Działanie takie będzie uważane za naruszenie prawa autorskiego autorów oraz zamawiającego niniejszą opinię SITN PZN i będzie ścigane prawnie.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Przedstawiamy skrót opinii prawnej sporządzonej na zamówienie SITN PZN przez Kancelarię Gessel – Koziorowski sp.k., która obrazuje obecny stan prawa i orzecznictwa TSUE w sprawie transgranicznego wykonywania usług w UE oraz kwestię uznawania kwalifikacji uzyskanych w państwach, w których zawód ten nie jest regulowany. Poniżej cytujemy główne wnioski płynące z opinii prawnej.

1. Opinia została sporządzona na podstawie:

a) obowiązujących w dacie sporządzenia Opinii przepisów prawa, w tym przepisów:

(i) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

(ii) Dyrektywy 2005/36/We Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, (iii) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r.,

(iv) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Dyrektywa 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r.,

(v) Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2019/907 z dnia 14 marca 2019 r., ustanawiającego wspólny test kształcenia dla instruktorów narciarstwa, (vi) Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie wykazu wspólnych testów wraz z przyporządkowanymi im polskimi kwalifikacjami;

b) orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;

c) wybranych informacji i dokumentów publicznie dostępnych.

2. Uznawanie kwalifikacji zawodowych na podstawie wspólnego testu kształcenia (common training test) dla instruktorów narciarstwa oraz uznawanie kwalifikacji instruktorów nieposiadających Świadectwa Kompetencji, ale o kompetencjach równoważnych lub zbliżonych

i. Dyrektywa 2005/36/WE w artykule 49b wprowadza instytucję wspólnego testu kształcenia (common training test). Wspólny test kształcenia stanowi zgodnie z przywołanym przepisem: „ustandaryzowany test umiejętności dostępny we wszystkich uczestniczących państwach członkowskich i zarezerwowany dla posiadaczy określonych kwalifikacji zawodowych. Zdanie takiego testu w danym państwie członkowskim uprawnia posiadacza określonych kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu w każdym przyjmującym państwie członkowskim na takich samych warunkach, jakie obowiązują posiadaczy kwalifikacji zawodowych zdobytych w tym państwie członkowskim”.

ii. Na podstawie delegacji zawartej w art. 49b ust 4 Dyrektywy 2005/36/WE, Komisja Europejska wydała dnia 14 marca 2019 r. Rozporządzenie Komisji dot. Wspólnego Testu ustanawiające procedurę wspólnego testu dedykowaną dla instruktorów narciarstwa. Rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich obywateli Unii, którzy chcą wykonywać zawód instruktora narciarstwa w państwie członkowskim innym niż to, w którym zdobyli kompetencje wymienione w treści załącznika do tego aktu.

iii. Zgodnie z art. 288 TFUE:

„Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich”.

iv. Rozporządzenie Komisji dot. Wspólnego Testu reguluje procedurę wydawania świadectwa kompetencji dla instruktorów narciarstwa.

Zgodnie z art. 4 ww. rozporządzenia, państwa członkowskie mają obowiązek uznawać ww. świadectwa kompetencji, a każdy obywatel UE posiadający takie świadectwo „jest uprawniony do uzyskania dostępu do wykonywania zawodu instruktora narciarstwa w innych państwach członkowskich na tych samych zasadach co instruktorzy narciarstwa, którzy zdobyli kwalifikacje w tych państwach członkowskich”.

v. W związku z powyższym należy podkreślić, że Instruktorzy legitymujący się Świadectwem Kompetencji wydanym przez SITN mają prawo do automatycznego uznawania ich kompetencji przez wszystkie administracje w państwach UE.

vi. Świadectwo kompetencji jest, zgodnie z rozporządzeniem, wydawane instruktorom, którzy zdali wspólny test kształcenia lub instruktorom korzystającym z uznania praw nabytych zgodnie z art. 7

vii. Zgodnie z załącznikiem I do Rozporządzenia, w Polsce kwalifikacje, o których mowa powyżej posiadają instruktorzy narciarstwa legitymujący się statusem Instruktora Zawodowego – PZN, przyznawanym przez Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa Polskiego Związku Narciarskiego (SITN).

viii. Kwalifikacje zawodowe instruktorów narciarstwa potwierdzone przez SITN na poziomie Instruktor SITN, Instruktor PZN oraz Instruktor Zawodowy PZN zostały sprecyzowane w oficjalnych wnioskach do Ministra Sportu o zatwierdzanie ich w Polskich Ramach Kwalifikacji („PRK”), które bezpośrednio odpowiadają Europejskim Ramom Kwalifikacji. Zgłoszenia dotyczące kwalifikacji odpowiadających poziomom Instruktora SITN (PRK 4) oraz Instruktora PZN (PRK 5) i Instruktora Zawodowego PZN (PRK 6) przeszły już etap konsultacji i wprowadzania poprawek i oczekują na oficjalne zatwierdzenie. Zestawienie efektów uczenia się zawartych w kwalifikacjach zgłoszonych do Ministra Sportu w ramach Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji składające się na umiejętności i wiedzę wymienione w Załączniku I Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2019/907 z dnia 14 marca 2019 r. stanowi Załącznik nr 1 do Opinii. Wykaz godzin szkolenia i walidacji do poziomu Instruktora Zawodowego PZN dla poszczególnych poziomów instruktorskich nadawanych przez SITN stanowi Załącznik nr 2 do Opinii.

ix. W świetle powyższych (w chwili opiniowania wewnętrznych uregulowań SITN) polskich instruktorów narciarstwa można podzielić ze względu na poziom posiadanych kompetencji na trzy kategorie: (i) instruktorzy posiadający Świadectwo Kompetencji, (ii) instruktorzy nie posiadający Świadectwa Kompetencji, ale realnie posiadający kompetencje równoważne lub zbliżone (instruktorzy zawodowi PZN oraz instruktorzy PZN), (iii) instruktorzy, których kompetencje odbiegają istotnie od kompetencji poświadczanych Świadectwem Kompetencji (przykładowo Instruktor SITN, Pomocnik Instruktora PZN – zobacz Załącznik 1 oraz Załącznik 2 do Opinii zawierające wyciąg informacji na temat szkolenia i kompetencji instruktorów narciarstwa szkolonych przez SITN).

x. Instruktorzy nie posiadający Świadectwa Kompetencji, ale posiadający kompetencje równoważne (Instruktor Zawodowy PZN przed zaliczeniem CTT) lub nie odbiegające istotnie (Instruktor PZN) powinni być w pełni dopuszczani do tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu w państwie przyjmującym.

xi. Powyższe wynika z faktu, iż ich zakres kompetencji jest potwierdzony uzyskanym stopniem (IZ PZN), który jest wymieniony jako uprawniający do przystąpienia do Wspólnego testu kształcenia. Instruktorom tym nie przysługuje zatem automatyczne uznanie kompetencji, tak jak w przypadku instruktorów legitymujących się świadectwem kompetencji, jednak państwo członkowskie musi uwzględnić posiadane przez nich kompetencje w toku zwykłej procedury porównawczej kwalifikacji zawodowych uzyskiwanych w państwie przyjmującym z kwalifikacjami uzyskanymi w Polsce. Kompetencje te zgodnie z załącznikiem I do Rozporządzenia statuują ich na równi z instruktorami wykonującymi zawód w poszczególnych krajach UE. Jednocześnie należy podkreślić, że wydaje się, że w pełni dopuszczeni do zawodu powinny być również instruktorzy PZN w zakresie, w którym nie ma istotnej różnicy między kompetencjami wymaganymi (zał. nr 1 do Rozporządzenia Delegowanego KE (UE) 2019/907) a posiadanymi, która mogłaby skutkować zagrożeniem dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego.

3. Status SITN jako organizacji mającej uprawnienia do certyfikacji przy nieregulowanym charakterze zawodu instruktora w Polsce

xii. Jak zostało to wskazane na wstępie, zawód instruktora narciarstwa w Rzeczpospolitej Polskiej nie jest zawodem regulowanym w rozumieniu Dyrektyw dot. Uznawania Kompetencji i w związku z powyższym jego wykonywanie na terenie Polski nie wiąże się z koniecznością posiadania jakichkolwiek zaświadczeń lub certyfikatów potwierdzających kompetencje danego instruktora.

xiii. Jednocześnie, zgodnie z załącznikiem I do Rozporządzenia oraz Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN jest uprawnione jednorazowo do wydania Świadectwa Kompetencji (w oparciu o prawa nabyte) lub do dopuszczania do wspólnego testu kształcenia (common training test - CTT) w ramach procedury ustanowionej na podstawie Rozporządzenia Komisji dot. Wspólnego Testu, a przyznawany przez SITN stopień Instruktora Zawodowego – PZN poświadcza posiadanie kompetencji wymienionych w załączniku I do Rozporządzenia czyli dopuszcza do egzaminu CTT

xiv. W związku z powyższym należy stwierdzić, że SITN posiada status jedynej organizacji w Polsce uprawnionej do wydawania Świadectwa Kompetencji oraz dopuszczenia do wspólnego testu kształcenia (CTT – common training test) w ramach procedury ustanowionej na podstawie Rozporządzenia Komisji dot. Wspólnego Testu.

4. Konkluzje Opinii Prawnej

4.1. Zgodnie za zasadami swobody przepływu usług i przedsiębiorczości, polscy instruktorzy narciarstwa powinni mieć zapewniony w sposób niedyskryminacyjny dostęp do świadczenia usług we wszystkich krajach członkowskich UE

4.2. Niedopuszczalne jest stosowanie przez administracje Państwa przyjmującego wymagań niewspółmiernych dla wykonywanej działalności, tj. o charakterze interwencjonistycznym, lub wprost dyskryminacyjnych takich jak: (i) zakładanie a priori, że kompetencje uzyskanie w kraju rodzimym znacząco odbiegają od wymaganych w kraju przyjmującym, (ii) odmowa uznania kompetencji bez przeprowadzenia dokładnego ich porównania i bez podania szczegółowego uzasadnienia decyzji oraz wskazania konkretnych różnic między kompetencjami wymaganymi a posiadanymi przez wnioskodawcę

4.3. Ustalenie przez Państwo przyjmujące, że zachodzą istotne różnice w kompetencjach instruktora wnioskującego o dostęp do zawodu a kompetencjami wymaganymi do prowadzenia działalności instruktorskiej w tym kraju, musi zawierać szczegółowe uzasadnienie obejmujące co najmniej informacje o: (i) poziomie kwalifikacji zawodowych wymaganym w przyjmującym państwie członkowskim i poziomie kwalifikacji zawodowych posiadanych przez wnioskodawcę; oraz (ii) istotnych różnicach, o których mowa w art. 14 ust. 4 Dyrektywy 2005/36/WE, oraz powodach, dla których tych różnic nie można zrównoważyć wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami posiadanymi przez instruktora wnioskującego,

4.4. Procedura rozpatrywania wniosku o dopuszczenie do wykonywania zawodu regulowanego musi być zakończona możliwie najszybciej i prowadzić do jak najszybszego wydania przez właściwy organ w przyjmującym państwie członkowskim należycie uzasadnionej decyzji, co do zasady nie później niż w terminie trzech miesięcy od daty złożenia przez wnioskodawcę kompletu dokumentów

4.5. W każdym wypadku: brak uzasadnienia przez właściwy organ państwa przyjmującego decyzji odmawiającej udzielenia dostępu do zawodu, niedochowanie wymogów dotyczących zawartości takiego uzasadnienia, w tym niesprecyzowanie na czym konkretnie polega istotna różnica pomiędzy kwalifikacjami wnioskodawcy a tymi wymaganymi, brak rozważenia udzielenie dostępu częściowego lub niedochowanie określonych w dyrektywie terminów na rozpoznanie wniosku, stanowią naruszenia prawa unijnego, w szczególności przepisów Dyrektyw dot. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych

4.6. Polskich instruktorów narciarstwa można podzielić ze względu na poziom posiadanych kompetencji na trzy kategorie:

(ii) instruktorzy posiadający Świadectwo Kompetencji (6 EQF),

(iii) instruktorzy nieposiadający Świadectwa Kompetencji, ale realnie posiadający kompetencje równoważne lub zbliżone (instruktorzy zawodowi PZN (6 EQF) oraz instruktorzy PZN (5 EQF),

(iv) instruktorzy, których kwalifikacje odbiegają istotnie od kwalifikacji poświadczanych Świadectwem Kompetencji. (4 EQF, 3 EQF).

4.7. Instruktorzy legitymujący się Świadectwem Kompetencji mają prawo do automatycznego uznawania ich kompetencji przez kraj goszczący.

4.8. Instruktorzy nie posiadający Świadectwa Kompetencji, ale posiadający kompetencje równoważne lub zbliżone powinni być w pełni dopuszczeni po wykonywania zawodu w państwie przyjmującym w zakresie tymczasowego i okazjonalnego świadczenia usług (6 EQF, 5 EQF),

4.9. Instruktorzy narciarstwa o istotnie niższych kwalifikacjach niż takie, na podstawie których lokalne władze administracyjne udzielają prawa do wykonywania zawodu regulowanego, powinni móc wykonywać zawód w ramach częściowego dostępu do zawodu, którego zakres powinien być ograniczony tylko ze względów bezpieczeństwa.

4.10. Instruktorzy narciarstwa nie legitymujący się Świadectwem Kompetencji i o istotnie niższych kwalifikacjach niż takie, na podstawie których lokalne władze administracyjne udzielają prawa do wykonywania zawodu, mogą być dopuszczeni do wykonywania usług pod nadzorem instruktora legitymującego się Świadectwem Kompetencji zgodnie z art.4F Dyrektywy.

4.11. Instruktorzy narciarstwa mogą wykonywać zawód w ramach tymczasowego i okazjonalnego świadczenia usług, co powinno skutkować zwolnieniem ich przez państwo przyjmujące z wymogów dotyczących

- uzyskania rejestracji,

- albo członkostwa w organizacji zawodowej,

-oraz rejestracji w publicznej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego - w tym państwie.

4.12. Państwo przyjmujące może sprawdzić kwalifikacje instruktora planującego wykonywać zawód w ramach tymczasowego i okazjonalnego świadczenia usług tylko przed rozpoczęciem świadczenia przez niego usług po raz pierwszy.

4.13. Niedokonanie implementacji przez państwo członkowskie UE albo niewłaściwa lub niepełna implementacja Dyrektyw dot. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych, skutkuje ich bezpośrednim obowiązywaniem w danym państwie w zakresie kształtowania obowiązków względem instruktorów narciarstwa pochodzących z krajów członkowskich.

5. Definicje

Dyrektywa 2005/36/WE
Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych w wersji zmienionej Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r.

Dyrektywa 2013/55/UE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/55/UE z dnia 20 listopada 2013 r.

Dyrektywa 2006/123/WE, Dyrektywa usługowa
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Dyrektywa 2006/123/WE z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym

Dyrektywy dot. Uznawania Kwalifikacji
Dyrektywa 2005/36/WE oraz Dyrektywa 2013/55/UE rozumiane łącznie

Kraje alpejskie
Państwa Europy, na terenie których znajdują się Alpy, tj. Austria, Francja, Liechtenstein, Monako, Niemcy, Słowenia, Szwajcaria, Włochy.

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 30 stycznia 2020 r. w sprawie wykazu wspólnych testów wraz z przyporządkowanymi im polskimi kwalifikacjami wydane na podstawie Ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2272 oraz z 2019 r. poz. 534 i 577)

Rozporządzenie Komisji dot. Wspólnego Testu
Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2019/907 z dnia 14 marca 2019 r. ustanawiające wspólny test kształcenia dla instruktorów narciarstwa

Świadectwo Kompetencji
Świadectwo Kompetencji wydane na podstawie art. 8 Rozporządzenia Komisji dot. Wspólnego Testu

TFUE
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

TOUE
Traktat o Unii Europejskiej

TSUE, Trybunał
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej